Į Vitašsgjafa ķ landi Nesjarša var gamall laxadrįttur. Bęši žar og vķša annarsstašar var tilgangslķtiš fyrir ašra en staškunnuga aš reyna fyrirdrįtt. Lax liggur oftast žar, sem grjót og klappir eru ķ įrbotninum. Botninn verša veišimenn aš žekkja hvort heldur veitt er meš neti eša stöng.
Žaš var góšur silungadrįttur śr landi frį bįtalęginu noršur aš enda Vitašsgjafa. Žar fékkst oft talsvert af bleikju žegar hlżtt var ķ vešri. Fyrirdrįttur var stundašur ķ Laxį framundir 1936. Mig minnir aš sś veišiašferš hafi lagst af ķ Nesi 1935.
Eg man ašeins eftir laxadrętti. Oftast var fariš į kvöldin aš loknu dagsverki. Laxanetin voru heimagerš og lituš brśn meš soši af trjįberki. Gjarnan notuš Višja. Netin voru ekki meira en 5-6 metrar aš lengd og langar taugar ķ bįšum endum. Flotholt śr tré voru į efri teininum En sökkur śr stórgripabeinum eša steinar saumašir innanķ striga į nešri teini.
Aldrei man eg eftir meiri veiši en 3-4 löxum eftir kvöldiš. En vafalaust hefur žaš veriš misjafnt og ekki fékk eg alltaf aš fara meš.
Flestir hólmar og eyjar ķ Laxį voru nżtt til heyskapar mešan slegiš var meš orfi og ljį. Žį var mikiš andavarp ķ eyjunum. Žegar hętt var aš slį eyjarnar lagšist varpiš af. Fuglum lķkar ekki viš sinuna og verpa fremur žar sem hśn er ekki til stašar.
Ķ Hvammsheiši austanviš Geithelliseyjuna er stór klöpp skammt noršanviš Geithellana. Hśn gengur ašeins fram ķ Daufhylinn og žarf aš vaša framfyrir hana vilji menn feršast eftir bakkanum.
En žaš er lķka annar kostur. Göt eru ķ gegnum klöppina nišur viš jörš bęši aš sunnan og noršanveršu. Žau eru nęgilega stór til žess aš hęgt er meš góšu móti aš skrķša ķ gegnum klöppina. Inni ķ henni er dįlķtill hellir žaš hįr aš standa mį uppréttur inni ķ honum. Klöppin er hį og žverhnżpt aš sunnanveršu. Žar verpa oft hrafnar. Žessvegna heitir hśn Krummaklöpp. Hśn er merkileg nįttśrusmķš og žessi stašur vel žess virši aš taka tķma ķ aš skoša hann.
Eitt sinn ķ barnęsku fékk eg aš fara meš föšur mķnum og tveim vinnumönnum hans ķ eggjaleit austur ķ Neseyjar. Žį bjó ķ Austurhaga einsetumašur, sem hét Benedikt Gušjónsson. Hann var nokkuš viš aldur. Móšir mķn sendi meš okkur einhvern smį glašning handa Bensa og viš ętlušum aš fęra honum fįein andaegg.
Žennan dag hafši dįiš stįlpaš unglamb. Skinniš var tekiš af žvķ en okkur datt ķ hug aš fęra krumma lambiš ef hann vildi borša žaš.
Austur móinn nišur aš Horni lį ógreišfęr slóš fyrir hestakerrur. Samt var skįrra aš ganga hana heldur en karga-žżfšan móinn. Viš gengum nišur į Horniš og fórum į bįtnum yfir ķ eyjarnar. Žaš gekk vel aš ganga varpiš og fengust tvęr fullar vatnsfötur af eggjum.
Hrafninn sat į hreišurlaup sķnum ķ Krummaklöpp og söng meš miklum tilžrifum. Viš fórum į bįtnum yfir aš Krummaklöpp og lögšum lambshręiš į bakkann. Sķšan var róiš sušur aš Austurhaga. Viš gengum heim aš bęnum og kvöddum dyra. Eftir drykklanga stund Kom Bensi fram kįtur og hress aš vanda. Hann bauš kaffi, en viš afžökkušum žaš. Hann tók glašlega į móti eggjum og einhverju smįdóti, sem viš fęršum honum. Svo kvaddi hann og hvarf inn ķ litla torfbęinn. Žaš er minnsti torfbęr, sem eg hef séš-en vel byggšur. Viš héldum heimleišis og gekk vel en yngsti feršalangurinn var oršinn dįlķtiš žreyttur.
Morguninn eftir žegar fólk kom į fętur, lį lambsskrokkurinn į hlašinu skammt frį bęjardyrum! Krummi hafši ekki snert kjötiš. Enn ķ dag er žaš rįšgįta hversvegna hrafninn žįši ekki lambiš. Og hvernig gat hann vitaš hvašan žaš var komiš? Og hversvegna var hann aš skila lambinu ķ staš žess aš lįta žaš liggja į bakkanum? Viš žvķ fįst aldrei svör.
Enginn vissi um feršir okkar nema Bensi en hann vissi ekki aš viš fęršum krumma lambiš. Žaš er śtilokaš aš menn hafi komiš meš lambiš, žvķ bįtur var enginn viš įna nema Nesmegin og hann var į hvolfi uppi į landi.
Noršanviš Vitašsgjafa tekur viš djśpur og fremur straumlķtill kafli sem heitir Langhylur. Žar er gamall silungadrįttur en sjaldan liggur žar lax. Žetta svęši nęr frį enda Vitašsgjafa nišur į móts viš staka klöpp ķ heišinni. Spölkorn frį noršurenda ytri eyjarinnar er gręnn, sléttur bakki vestan į eyjunni į milli tveggja stórra Višju-brśska. Fram af gręna bakkanum er lķtil flśš. Žar byrjar veišistašur, sem heitir einu nafni Skerflśšir. Nafniš dregiš af žvķ aš skammt fyrir noršan Ytri eyju er kringlótt sker, sem heitir Įltftasker.
Veiša mį hluta Skerflśša žannig aš vaša mešfram Ytri eyju frį grasbakkanum nišur ķ Įlftasker. Einnig mį vaša śt undir mišja įna frį gręna bakkanum ķ Ytri eyju. Žannig mį veiša mikinn hluta Skerflśša bęši til austurs og vesturs. Kunnugir menn geta svo vašiš til lands aš vestan, nešan Skerflśša. Fįi veišimašur lax į žessum vašli, veršur leišsögumašurinn aš taka laxinn meš hįf upp ķ bįtinn. Dżpi er žaš mikiš aš erfitt er aš komast uppķ bįtinn aftur ef menn fara nišur ķ įna til aš landa laxinum.
Flestir veiša Skerflśšir af bįt. Fyrir ókunnuga er best aš halda bįtnum žvķ sem nęst ķ mišri įnni og veiša til beggja hliša. Alltaf žarf aš byrja į stuttum köstum og smį lengja. Ekki mį berja of lengi meš sömu flugu ef ekkert veršur vart viš lax. Žegar bįturinn er fęršur, er gott aš fęra hann ašeins vesturfyrir mišju- og ķ nęstu fęru ašeins austurfyrir mišju.
Milli Įlftaskers og Ytri eyjar er dįlķtill raušur blettur ķ mišri įnni. Žar er altaf lax. Einnig į öšrum veišistöšum žar, sem sjįst hvķtir-eša raušir blettir ķ botni. Žar er lax aldrei langt undan. Žessu mega menn treysta.
Žaš er mjög mikilvęgt aš hanga ekki lengi į neinum staš ef ekki veršur vart viš lax. Best aš fara létt yfir veišistašinn og koma heldur aftur seinna. Žegar bariš er of lengi į sama staš, fęrir laxinn sig undan. Žį er ekki aušvelt aš finna hann aftur. Žetta er mikilvęgasta atriši ef menn vilja fį veiši ķ staš žess aš spilla henni bęši fyrir sjįlfum sér og öšrum. Gleymiš žessu aldrei.
Eitt sinn var erlendur veišimašur į Skerflśšum seinnipart dags. Vešur var gott, nęstum logn og gętti sólar annaš slagiš. Slżrek var svo mikiš aš erfitt reyndist aš finna hreinan blett til aš koma flugunni nišur. Samt tókst žaš annaš slagiš.
Veišimašurinn reyndi ótal margar flugur įn įrangurs. Seinast fann hann litla Silver Gray einkrękju. Eins og mörgum er kunnugt er sś fluga hönnuš af snillingnum James Wright nįlęgt 1850. Hann var mjög fręgur fluguhnżtari og fékk mörg veršlaun fyrir flugurnar sķnar.
Žegar veišimašurinn hafši kastaš nokkrum sinnum kom stór boši į eftir flugunni. Laxinn nįši aš grķpa hana og veišimašurinn lyfti stönginni. Laxinn tók į rįs ķ įtt aš slżbakkanum vestur viš landgrunniš. Leišsögumašurinn sneri bįtnum og reri hratt nišur įna. Eina rįšiš viš svona kringumstęšur aš fara meš laxinn undan straumi og reyna aš finna löndunarstaš žar sem slżrek er minna. Mikiš slż var komiš bęši į laxinn og lķnuna og laxinn fylgdi aušsveipur eftir bįtnum nišur Presthyl og nišurfyrir Saušatanga. Seinna veršur sagt betrur frį žeim stöšum.
Laxinn var kominn ķ lygnara vatn žó žarna vęri mikiš slż var minni hreyfing į žvķ. Laxinn kom aušveldlega upp aš bakka. Stór slżdręsa eins og ullarreyfi var framanviš höfušiš į fiskinum og utanum žaš svo hann sį ekkert frį sér. Žeir nįšu laxinum ķ hįfinn og hann mįtti heita óžreyttur. Hann vóg 19 pund. Žetta var hrygna og hśn varš frelsinu fegin. Veišimašurinn var ķ sjöunda himni žvķ ekki eru allir laxar ķ hendi, sem taka viš svona ašstęšur. Og reyndar sjaldgęft aš žeir taki.
Pétur Steingrķmsson
LEIT